Έκρηξη στα μικρά επιχειρηματικά δάνεια

Του Λεωνίδα Στεργίου

Τα δάνεια προς μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις ξεπερνούν τη στιγμή αυτή τα 600 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τραπεζών, οι οποίες θεωρούν κρίσιμο το πώς θα κλείσει ο Μάιος και πώς θα εξελιχθεί ο Ιούνιος προκειμένου να προχωρήσουν σε τυχόν αναπροσαρμογές των στόχων.

Κλειδί για την αύξηση των δανείων προς μικρότερες επιχειρήσεις, αλλά και η σχεδόν μηδενική δημιουργία κόκκινων δανείων, οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στη διάθεση πολλών συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Μεγάλη ώθηση στην αγορά δόθηκε φέτος από τις συμβάσεις των τραπεζών με το Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων. Το Pan European παρέχει εγγύηση μέχρι το 70% του δανείου, με συνέπεια να μειώνεται ο κίνδυνος για τις τράπεζες, με τις τελευταίες να έχουν μεγαλύτερα περιθώρια για πιο ευέλικτα πιστωτικά κριτήρια. Κάθε τράπεζα, ανάλογα με την πελατεία και τα κριτήρια που ορίζει τις μεσαίες και τις μεγάλες επιχειρήσεις (πχ τζίρος έως 2,5 δισ. ή τζίρος έως 5 δισ.) και με τον συνδυασμό άλλων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων (Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, ΕΣΠΑ κλπ), έχουν δημιουργήσει διαφορετικές λύσεις, με συνολικά ποσά έως 4 δισ. ευρώ διαθέσιμα μέχρι τα τέλη του 2022 που μπορούν να επεκταθούν συνολικά στα 6,5 δισ. μέχρι το 2023. Ανοδικά θα συμβάλει και ο νέος Αναπτυξιακός νόμος.

Εκταμιεύσεις

Σύμφωνα με στοιχεία των τραπεζών, ο ρυθμός εκταμιεύσεων, μέχρι στιγμής, κινείται πάνω από τους στόχος. Ενδεικτικά, στο πρώτο τρίμηνο, τα νέα μικρά επιχειρηματικά δάνεια ξεπέρασαν τα 300 εκατ. ευρώ, ενώ μέχρι τέλος Απριλίου το ποσό έφτασε λίγο πιο κάτω από τα 500 εκατ. ευρώ. Πάνω από τα μισά των 500 εκατ. ευρώ εκταμιεύθηκαν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, δηλαδή, ύστερα από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Αιτήσεις

Αντίστοιχη εικόνα παρουσιάζουν τα στοιχεία για τις αιτήσεις. Ο αριθμός των αιτήσεων της αγοράς τους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους παρουσιάζει αύξηση 11% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Η άνοδος σε σχέση με το τελευταίο τετράμηνο του 2021 είναι 25%. Αυτό είναι ένα ακόμα ενδεικτικό σημάδι, καθώς στους τελευταίους μήνες κάθε έτους παρατηρούνται οι περισσότερες εκταμιεύσεις. Ειδικά για τον Απρίλιο, τα στοιχεία των τραπεζών δείχνουν ότι οι αιτήσεις αυξήθηκαν κατά 40% σε σχέση με τον Απρίλιο 2021. Οι αιτήσεις του Απριλίου ήταν επίσης αυξημένες κατά 22% σε σχέση με το Φεβρουάριο 2022, πριν δηλαδή ξεκινήσουν οι συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία.

Κόκκινα δάνεια

Σε ό,τι αφορά στις καθυστερήσεις στα μικρά επιχειρηματικά δάνεια, οι τράπεζες είναι καθησυχαστικές. Όπως αναφέρουν δεν επικρατεί κάποια αυξητική τάση, γεγονός που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στη διάθεση πολλών συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων.

Αναθεώρηση προβλέψεων

Παρ’ όλα αυτά, οι τράπεζες θεωρούν τον Μάιο και τον Ιούνιο ως κρίσιμους μήνες για να διαμορφώσουν καλύτερη εικόνα, τόσο ως προς τις χορηγήσεις όσο και ως προς τις τάσεις στις καθυστερήσεις. Όπως εξηγούν, οι εκταμιεύσεις που καταγράφονται αποτελούν προϊόν αιτήσεων προηγουμένων μηνών. Συνεπώς, η εκτίναξη των εκταμιεύσεων του Μαρτίου και του Απριλίου δεν αφορά σε αποφάσεις για δανεισμό και σε αιτήσεις των ίδιων μηνών, αλλά αρκετά πριν από την ουκρανική κρίση. Επιπλέον, ο Απρίλιος είχε λιγότερες εργάσιμες ημέρες, λόγω Πάσχα και τετραημέρου Πρωτομαγιάς, κάτι μπορεί να επηρεάσει τις αιτήσεις και να εμφανιστεί στις εκταμιεύσεις μετά τον Μάιο ή Ιούνιο.

Πάντως, ο ετήσιος στόχος για τις τράπεζες παραμένει προς το παρόν η εκταμίευση μικρών δανείων 1,6 δισ. ευρώ για το 2022, έναντι 1,4 δισ. το 2021 και 2 δισ. ευρώ το 2020. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι εφόσον διατηρηθεί η ίδια τάση, τότε ο στόχος των 1,6 δισ. ευρώ θα αναθεωρηθεί και σε πρώτη φάση μπορεί να φτάσει πάνω από τα 1,7-1,9 δισ. ευρώ.

Τα προγράμματα των τραπεζών

Η Eurobank, με τις συμβάσεις που έχει υπογράψει τον Δεκέμβριο με το Pan European, πρόκειται να διαθέσει συνολικά δάνεια 580 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 500 εκατ. ευρώ αφορούν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα υπόλοιπα 80 σε μεγάλες επιχειρήσεις. H καταληκτική ημερομηνία είναι η 27η Δεκεμβρίου 2023 ή μέχρι την εξάντληση των διαθέσιμων κεφαλαίων.

H Alpha Bank υπέγραψε στα τέλη Δεκεμβρίου 2021 δύο συμβάσεις στο πλαίσιο των Προγραμμάτων “Capped and Uncapped portfolios” του Pan European Guarantee Fund- EGF, με σκοπό την προσφορά εγγυοδοτικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η Alpha Bank πρόκειται να διαθέσει στην επιχειρηματική της πελατεία συνολικά δάνεια 600 εκατ. ευρώ με καταληκτική ημερομηνία διάθεσης την 31.12.2022 (υπογραφή συμβατικών εγγράφων).

Η Τράπεζα Πειραιώς υπέγραψε σύμβαση με το Pan European στα τέλη του 2021 ύψους 520 εκατ. ευρώ, με την οποία δημιούργησε συνολικό χρηματοδοτικό πακέτο 800 εκατ. ευρώ (300 εκατ. ευρώ αφορούν σε μεγάλες επιχειρήσεις και τα υπολοιπα 500 εκατ. ευρώ σε μικρομεσαίες). Τα δάνεια αυτά παρέχονται μέχρι το τέλος του 2023 ή μέχρι εξαντλήσεων των διαθέσιμων κεφαλαίων.

Η Εθνική Τράπεζα έχει δημιουργήσει ένα συνολικό πακέτο 2,1 δισ. ευρώ, το οποίο, όμως, προέρχεται από τέσσερις διαφορετικές συμβάσεις με το Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων. Η πρώτη περίοδος για τη διαθεσιμότητα των προγραμμάτων λήγει τον Ιούνιο του 2022. Θα υπάρξει νέα περίοδος μέχρι το τέλος του έτους και θα επεκταθεί πιθανότατα το 2023 ή περισσότερο μέχρι την εξάντληση των κεφαλαίων.

Χρηματοδοτήσεις και αναχρηματοδοτήσεις

Οι συνολικές εγγυήσεις που υπέγραψαν οι ελληνικές τράπεζες με το Pan European ανέρχονται σε 2,7 δισ. ευρώ που δυνητικά αφορούν σε χρηματοδοτήσεις συνολικού ύψους 6,5 δισ. ευρώ. Η διαθεσιμότητα του προγράμματος λήγει στα τέλη του 2023, αλλά για ορισμένες τράπεζες στα μέσα του 2022. Σύμφωνα με τις τράπεζες, η ζήτηση για δάνεια Pan European είναι ιδιαίτερα αυξημένη από τις πρώτες ημέρες έναρξης του προγράμματος (περασμένη εβδομάδα), οι οποίες υποβάλλονται μέσα από το ependyseis.gr.

Στόχος του νέου εγγυοδοτικού προγράμματος είναι η άμεση ενίσχυση και υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων όλων των κλάδων της οικονομίας, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας Covid 19, καλύπτοντας ανάγκες κεφαλαίου κίνησης και χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων. Επιπρόσθετα προβλέπεται η δυνατότητα αναχρηματοδοτήσεων υφιστάμενων επιχειρηματικών δανείων υπό προϋποθέσεις.

Τα όρια χρηματοδότησης κυμαίνονται μεταξύ 17.000 ευρώ και 1 εκατ. ευρώ για μικρές επιχειρήσεις και μεταξύ 10.000 ευρώ και 2 εκατ. ευρώ για τις μεσαίες.

Επιλέξιμες δαπάνες

Οι επιλέξιμες δαπάνες για την υλοποίηση επενδυτικών και επιχειρηματικών σχεδίων περιλαμβάνουν:

–  Επενδύσεις σε ενσώματα και άυλα περιουσιακά στοιχεία και κεφάλαιο κίνησης.

– Μεταβίβαση ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων σε επιχειρήσεις – υπό τον όρο ότι η μεταβίβαση πραγματοποιείται μεταξύ ανεξάρτητων επενδυτών.

– Τον ΦΠΑ που, σε κάθε περίπτωση, σχετίζεται με τη χρηματοδοτούμενη επένδυση/εξαγορά.

– Σύμβαση ομολογιακού δανείου (διμερή, μη μετατρέψιμα)

– Σύμβαση πίστωσης ανοικτού αλληλόχρεου λογαριασμού προς εξυπηρέτηση του ορίου κεφαλαίου κίνησης.

– Η αναχρηματοδότηση υφιστάμενων υποχρεώσεων, πλην του αλληλόχρεου λογαριασμού.