Παιδική κακοποίηση : Σπάει η σιωπή

Τα σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών δε γνωρίζει σύνορα. Από τα τρομερά αδικήματα που αποκαλύφθηκαν στις ιεραρχίες της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας παγκοσμίως πριν μερικά χρόνια, ως τις αποκαλύψεις του Αμερικανού αυτόχειρα πολυεκατομμυριούχου Τζέφρι Επστάιν που για πολλά χρόνια κακοποιούσε κι εκμεταλλεύονταν ανήλικα κορίτσια, αλλά και την υπόθεση παιδεραστίας που ταρακούνησε πριν μερικές εβδομάδες την πολιτική ελίτ στο Παρίσι, όταν η κόρη του πρώην υπουργού Εξωτερικών Κουσνέρ, έσπασε την «ομερτά» για τον βιασμό του δίδυμου αδελφού της από τον πατριό τους.

Όλες οι παραπάνω περιπτώσεις καταδεικνύουν περίτρανα ότι το κακό ευδοκιμεί όταν υπάρχει προστασία από την εξουσία, το χρήμα και τη… φήμη. Δείχνουν επίσης ότι όπως στην πολιτική, η συγκάλυψη ατόμων που γνωρίζουν, μπορεί να είναι τόσο κακή όσο το ίδιο το αδίκημα. Επίσης κάθε παράδειγμα δείχνει ότι απαιτείται θάρρος όταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα προτιμά τη σιωπή. Οι συγκυρίες ωστόσο, δεν βοηθούν πάντα.

Ο Εμανουέλ Μακρόν στόχευσε αυτή τη σιωπή τον περασμένο μήνα σε βίντεο που δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Δεν θα είσαι ποτέ ξανά μόνος», υποσχέθηκε στα παιδιά-θύματα αιμομιξίας και σεξουαλικής κακοποίησης. Μιλούσε μετά το σάλο των αποκαλύψεων για τον Ολιβιέ Ντιαμέλ, εξέχοντα Γάλλο διανοούμενο, διαπρεπή συνταγματολόγο και πρώην ευρωβουλευτή του Σοσιαλιστικού Κόμματος, ότι επί σειρά ετών κακοποιούσε σεξουαλικά τον ανήλικο γιό της γυναίκας του και γιό του Κουσνέρ.

Οι εγκληματικές του πράξεις λάμβαναν χώρα σε ένα περιχαρακωμένο παριζιάνικο περιβάλλον διάσημων συγγραφέων, στοχαστών και επαγγελματικών των Μέσων ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων υπήρχαν εκείνοι που φέρεται να ήξεραν τι συνέβαινε, αλλά προσποιούνταν ή ακόμη χειρότερα, πίστευαν ότι δεν ήταν κάτι το ασυνήθιστο. Σήμερα στη χώρα, η σεξουαλική επαφή μεταξύ ενήλικα με άτομο κάτω των 15 ετών, αν και παράνομη, δεν θεωρείται βιασμός.

«Είναι αξιοσημείωτο να θυμηθούμε ότι ορισμένοι από τους πιο σεβάσμιους διανοούμενους της Γαλλίας δεν ντρέπονταν στη δεκαετία του 1970 να ζητούν την αποποινικοποίηση της παιδεραστίας. Μάλιστα οι Ζαν Πολ Σαρτρ, Σιμόν ντε Μπουβουάρ, Ζακ Ντεριντά και άλλες εμβληματικές προσωπικότητες των γραμμάτων, υπέγραφαν κοινό αίτημα λέγοντας ότι ο γαλλικός νόμος «πρέπει να αναγνωρίζει το δικαίωμα των παιδιών και των εφήβων να διατηρούν σχέσεις με όποιον επιλέξουν», αναφέρει ο Τόνι Μπάρμπερ των Financial Times:

«Τέτοιου είδους προσεγγίσεις αποτελούσαν έκφραση μιας πολύ διαφημισμένης επίθεσης γύρω από την ηθική των μεγαλοαστών -συμπληρώνει ο δημοσιογράφος- που ήταν προϊόν της κοινωνικής επανάστασης του Μάη του ’68. Ένα σύνθημα αυτής της εποχής ήταν το “απαγορεύεται η απαγόρευση” (il est interdit d’interdire) και όταν αυτό εφαρμόστηκε στη σεξουαλική συμπεριφορά, τα παιδιά δεν είχαν λόγο για το θέμα».

Στη Βρετανία η πιο ειδεχθής φιγούρα στο σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης δεν ήταν κάποιος διανοούμενος αλλά ο Τζίμι Σάβιλ, dj και τηλεοπτικός παρουσιαστής του BBC. Το 1990, πολύ πριν τα θύματά του φέρουν στο φως τις βασανιστικές τους εμπειρίες στο κοινό, o Σάβιλ τιμήθηκε με τον τίτλο του Ιππότη από τη Βασίλισσα Ελισάβετ για το φιλανθρωπικό του έργο.

Ωστόσο, σύμφωνα με έκθεση της αστυνομίας που δημοσιεύτηκε το 2013, δυο χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Σάβιλ «κρυβόταν παραμένοντας σε κοινή θέα και χρησιμοποιούσε τις φιλανθρωπίες του ώστε να έχει απεριόριστη πρόσβαση σε ευάλωτα άτομα επί έξι δεκαετίες».

Για να σταματήσει τα εγκλήματά του κάποιος έπρεπε να μιλήσει. Αποδείχτηκε μετά τον θάνατό του ότι κάποιος το είχε κάνει, ήδη από το 1978. Ήταν ό Τζόνι Ρότεν, τραγουδιστής του πανκ συγκροτήματος Sex Pistols. Όμως ο Ρότεν ήταν μια μοναχική φωνή. Η συνέντευξη στην οποία κατήγγειλε τον Σάβιλ δεν δημοσιοποιήθηκε παρά μόνο 40 χρόνια αργότερα. 

Γνώριζαν αλλά δεν μιλούσαν

Όπως και στο Παρίσι έτσι και στο Λονδίνο, πολλοί γνώριζαν ή υποπτεύονταν την αλήθεια. Όμως ούτε η πνευματική ελίτ της Γαλλίας, ούτε τα βρετανικά Μέσα ενημέρωσης ήταν υπόλογα σε κάποιον. Το ίδιο ακριβώς συνέβαινε και στον καθολικό κόσμο όπου η Εκκλησία σε πλήθος χωρών όπως Γερμανία, Ιρλανδία, Πολωνία, Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες αντιμετώπιζαν το φαινόμενο εντελώς επιφανειακά: μετακινώντας τους παιδόφιλους ιερείς από τη μια ενορία ή χώρα στην άλλη, χωρίς ουσιαστικά να ανοίγει… ρουθούνι.

Στην Αμερική, σημαντικός παράγοντας που συνέβαλε στην εξάπλωση του κακού ήταν η κατάχρηση του νόμου και του… πλούτου. Ο Έπσταϊν επιχείρησε να κρατήσει κρυφά τα εγκλήματά του με διαπραγματεύσεις και εξωδικαστικές διευθετήσεις. Αναλόγως είχε πράξει και ο Μάικλ Τζάκσον αποσύροντας μια κατηγορία εναντίον του το 1944.

Αν και πολλοί αμφισβητούν ότι το θλιβερό φαινόμενο θα εξαλειφθεί, υπάρχουν ορισμένα ενθαρρυντικά σημάδια. Από το γεγονός ότι οι αρχές σε πολλές χώρες φαίνονται λιγότερο πρόθυμες να κλείνουν τα μάτια στην κακοποίηση παιδιών ως σήμερα οι άνθρωποι είναι λιγότερο φοβισμένοι και σπάνε τη σιωπή. Πρόκειται ωστόσο για έναν αγώνα που έχει μόλις ξεκινήσει. Είναι μακρύς και τα εμπόδια είναι πολλά και δύσκολα.