Όσο ο χρυσός λάμπει, τόσο η οικονομία σκοτεινιάζει

Άρθρο προέδρου ΕΒΕΠ Βασίλη Κορκίδη

Η έντονη λάμψη του χρυσού κατά καιρούς, λειτουργεί ως “alarm” οικονομικού συναγερμού και ως ένδειξη έλευσης μιας περιόδου, που η αβεβαιότητα και η μεταβλητότητα κυριαρχούν. Ο χρυσός πραγματοποίησε πρόσφατα νέο ιστορικό ρεκόρ, με τιμή σποτ, που ενδοσυνεδριακά έφτασε ακόμα και τα 2.072 $/ουγγιά, καταγράφοντας άνοδο 35% από την αρχή του έτους. Έτσι επιβεβαιώνεται η παρατεταμένη ανησυχία που έχει δημιουργήσει η οικονομική κρίση από τη πανδημία του κορωνοϊού, στρέφοντας τους μεταφορικά και κυριολεκτικά “χρυσοθήρες” επενδυτές προς τα ασφαλή καταφύγια των ευγενών μετάλλων.

Ο χρυσός είναι ένα παραδοσιακό εργαλείο αντιστάθμισης κινδύνων σε περιόδους αυξημένης αβεβαιότητας και το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού ασκεί συνήθως πιέσεις στις κεντρικές τράπεζες να ενισχύσουν τα αποθέματά τους σε χρυσό, αντί σε ομόλογα αρνητικού επιτοκίου της ΕΚΤ και μηδενικού επιτοκίου της FED. Ως γνωστό οι κεντρικές τράπεζες διαθέτουν αποθέματα χρυσού, τα οποία όμως τελευταία, τα αυξάνουν με μία τάση, που επίσης έχει λάβει διαστάσεις “πανδημίας”. Ας ελπίσουμε ότι ο χρυσός θα χρησιμοποιηθεί και αυτή τη φορά από επενδυτές και κεντρικούς τραπεζίτες, ως εργαλείο πίεσης και μόνο, που δεν επηρεάζεται από τον πληθωρισμό των νομισμάτων, ούτε κινδυνεύει να υποτιμηθεί εξαιτίας εξωτερικών παραγόντων, χωρίς όμως να επαναληφθεί μια ακόμα μακροχρόνια και πολυδιάστατη παγκόσμια κρίση.

Σημειώνεται πως η τιμή του χρυσού σήμερα, παρά την απότομη υποχώρηση της τελευταίας εβδομάδας στα 1.941 $, είναι η υψηλότερη δεκαετίας από τον Σεπτέμβριο του 2011 και με τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση από το το 1979. Ιστορικά, το μεγάλο κύμα ανόδου του χρυσού ξεκίνησε το 2000 για να επιταχυνθεί το 2005 με αποκορύφωμα τα 1.918 $ του 2011. Στη συνέχεια η τιμή του χρυσού υποχώρησε έως τα 1.047 $ στα τέλη του 2015 για να καταγράψει στη συνέχεια ένα εντυπωσιακό ράλι έως τον Ιούλιο του 2016 με κέρδη άνω του 30%, πολύ κοντά στο επίπεδο των 1.400 $. Το 2018 υποχώρησε κάτω από τα 1.200 $ για να εισέλθει σε σταθερή ανοδική τροχιά, η οποία επιταχύνθηκε το 2019 για να σταθεροποιηθεί πάνω από τα 1500 $.

Οι άλλοι βασικοί λόγοι, εκτός βεβαίως της πανδημίας, που η τιμή του χρυσού κατέρριψε στις αρχές Αυγούστου το φράγμα των 2.000 $ είναι τα οικονομικά στοιχεία εξαμήνου που υποβαθμίζουν τις ελπίδες για γρήγορη ανάκαμψη της οικονομίας των ΗΠΑ, αφού στο τρίμηνο κινείται με ύφεση 9,5%, καθώς και ο ρυθμός του ΑΕΠ της Κίνας, ενώ ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας δεν δείχνει να καταλαγιάζει. Σύμφωνα μάλιστα με τους οικονομικούς αναλυτές ο εμπορικός πόλεμος είναι ο καταλύτης για την άνοδο των “futures” του χρυσού, τη τελευταία διετία κατά 72%. Επίσης η επιθετική στάση διαφόρων χωρών και οι αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις σε διάφορα σημεία του παγκόσμιου χάρτη τροφοδοτούν ανησυχίες πως πιθανές συγκρούσεις θα αποτελέσουν μακροπρόθεσμα αντίθετο άνεμο για τη παγκόσμια ανάπτυξη.

Τα “κακά μαντάτα” για την εκτίναξη του χρυσού, που αποτιμάται η αξία του σε δολάρια, είναι επίσης ο συνδυασμός της υποχώρησης του δολαρίου έναντι του ευρώ και άλλων ισχυρών νομισμάτων. Η αντίστροφη πορεία χρυσού και αμερικάνικου δολαρίου σκιάζει τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας.

Τα “καλά μαντάτα” προκύπτουν από το έτερο ευγενές μέταλλο, τον άργυρο, που ναι μεν ακολουθεί τη πορεία του χρυσού με άνοδο 30%, αλλά η αυξημένη ζήτηση του έχει εμπορευματική και βιομηχανική διάσταση, που συνήθως συνοδεύεται από επενδύσεις στη παραγωγή και προϊδεάζει για μια επερχόμενη οικονομική ανάκαμψη.

Ταυτόχρονα, άνοδο διετίας κατέγραψαν σε ζήτηση και τιμές, όλα τα ευγενή και βασικά μέταλλα, καθώς και το πετρέλαιο που ανήλθε σε υψηλό εξαμήνου, καθώς μειώνονται τα αποθέματα σε ΗΠΑ και Κίνα.

Στην ερώτηση ποια είναι η πιο ασφαλής επενδύση, μεταξύ ενός κρατικού ομολόγου ή του χρυσού, η απάντηση είναι προφανής και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο οι αναλυτές βλέπουν να μονιμοποιείται η κατάσταση των μηδενικών επιτοκίων και η άνοδο της τιμής του χρυσού στους επόμενους μήνες. Μία ακόμη σημαντική σχέση είναι αυτή μεταξύ της τιμής του χρυσού και του συνολικού όγκου των ομολόγων που φέρουν αρνητικά επιτόκια. Οσο αυξάνεται το χρέος με αρνητικά επιτόκια, τόσο θα δέχεται ώθηση η τιμή του χρυσού και θα αποτελεί ασφαλές καταφύγιο για τους στρατηγικούς επενδυτές. Είναι άγνωστο πόσο θα διαρκέσει και που θα τερματίσει το ράλι του χρυσού, αφού σημειωτέον τις τελευταίες ημέρες υποχώρησε 6% και έπεσε αρκετά κάτω από τα 2.000 $/ουγγιά. Γεγονός είναι όμως, πως όσο ο χρυσός λάμπει, τόσο η παγκόσμια οικονομία σκοτεινιάζει.