“Ανάλγητοι” Ιρλανδοί & “φιλάνθρωποι” Έλληνες
Του Θάνου Τζήμερου
Ένα από τα σημεία “τριβής” των γαλλικών προεδρικών εκλογών ήταν το ύψος των κρατικών δαπανών. Όλοι οι υποψήφιοι, με προεξάρχοντα τον Μελανσόν, διαγωνιζόντουσαν για το ποιος θα “δώσει” περισσότερα “στον λαό”. Ήδη, ο, θεωρητικώς, δεξιός φιλελεύθερος, Μακρόν είχε σπάσει, το 2020, το πανευρωπαϊκό ρεκόρ δημοσίων δαπανών, ως ποσοστό του ΑΕΠ, φτάνοντας στο 61,7%. Δεύτερο “χουβαρδάδικο” κράτος της Ε.Ε. ήμασταν εμείς, με 60,69% και τρίτο το Βέλγιο με 59,97%.
Ο μέσος όρος των κρατικών δαπανών στην Ε.Ε. είναι μεταξύ 45% και 46% του ΑΕΠ. Το μεγαλύτερο μέρος τους (41%) κατευθύνεται στην Κοινωνική Προστασία. Δεύτερη, σε απόσταση, έρχεται η Υγεία (15%). Οι Δημόσιες Υπηρεσίες απορροφούν το 13% και η Εκπαίδευση το 10%. Τα χρήματα, δηλαδή, που κατευθύνονται στη στήριξη των πάσης φύσεως “ευπαθών και ευάλωτων” είναι τετραπλάσια όσων στηρίζουν την Παιδεία. Χωρίς σχόλια αυτό, γιατί σηκώνει μεγάλη συζήτηση.
Πρωταθλητής στο “πάρε κόσμε”, όπως είδαμε, είναι η “αριστερομάνα” Γαλλία. Μάλιστα, ο Μακρόν, παρά τις προεκλογικές προθέσεις του, αύξησε το ποσοστό των δημοσίων δαπανών. Όταν πρωτοανέλαβε το 2017, ήταν ήδη υψηλό: 55% του γαλλικού ΑΕΠ ($2,63 τρισ., το 7ο μεγαλύτερο ΑΕΠ στον κόσμο). Προσπάθησε κάπως να το μειώσει, όμως τα κίτρινα γιλέκα, δηλαδή οι εθισμένοι στο να ζουν παρασιτικά από τους φόρους των άλλων, ξεσηκώθηκαν, ο Μακρόν “τα πήρε μάινα”, και οι γαλλικές δημόσιες δαπάνες έσπασαν το ρεκόρ της Ε.Ε.
Στη γενική εικόνα των κρατών της Ε.Ε., ως προς το ύψος των δημόσιων δαπανών, υπάρχει μια διαχρονική εξαίρεση: η Ιρλανδία. Το 2016, δαπανούσε το 28,07% του ΑΕΠ. Εξαιρετικά χαμηλό, σε σχέση με τους υπόλοιπους. Όμως, στη συνέχεια, το μείωσε κι άλλο, για να το φτάσει στο 24,42%, το 2019. Το αύξησε λίγο στη διάρκεια της πανδημίας, αλλά ο εκπεφρασμένος στόχος της είναι να το μειώσει, το 2026, στο 20,59%. Στο 1/3 του ποσοστού της Γαλλίας!
Θα περίμενε κανένας οι Ιρλανδοί να ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Χωρίς τη στήριξη του κράτους–Πατερούλη, πώς επιβιώνουν οι “ευπαθείς και ευάλωτοι”; Ψάχνοντας στα σκουπίδια ή ζητιανεύοντας από τους πλούσιους Γερμανούς, που πηγαίνουν με το φουσκωμένο πορτοφόλι τους για μπυροτουρισμό στο Δουβλίνο, θα έλεγε ο Έλληνας αριστερός.
Έλα όμως που η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική! Διότι οι οπαδοί του κράτους–Πατερούλη αγνοούν(;) την άλλη πλευρά του νομίσματος των δημοσίων δαπανών: την προέλευσή τους. Ποια είναι η προέλευση του δημοσίου χρήματος; Οι φόροι! Ή τα δανεικά, τα οποία για να αποπληρωθούν, πάλι φόρους χρειάζονται. Η Ιρλανδία ακολούθησε ακριβώς την αντίθετη, με εμάς, συνταγή καταπολέμησης της φτώχειας: χαμηλοί φόροι, για να υπάρξει ανάπτυξη, για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, για να προσελκυσθούν επιχειρήσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας, ώστε να καλοπληρώνονται αυτές οι θέσεις. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστική και η ποσοστιαία σύνθεση των δημοσίων δαπανών της Ιρλανδίας: ενώ, όπως είδαμε, στην Ε.Ε. πηγαίνει πάνω από το 40% σε προνοιακά βοηθήματα, στην Ιρλανδία η κοινωνική πρόνοια απορροφά μόνο το 24%.
Για να το πούμε με ελληνικούς όρους: στην Ιρλανδία δεν πιστεύουν ότι η ανάπτυξη έρχεται όταν “ρίχνει το κράτος” λεφτά στην αγορά, υπό μορφή επιδομάτων, διότι αυτά τα λεφτά, πριν τα ρίξει, τα έχει πάρει από την ίδια την αγορά! Πιστεύουν επίσης ότι η καλύτερη βοήθεια που μπορείς να δώσεις σε έναν φτωχό είναι μια καλοπληρωμένη δουλειά.
Ας συγκρίνουμε την πορεία του ΑΕΠ της “ανάλγητης” Ιρλανδίας με την “προνοιακή” Ελλάδα, για να δούμε ποιο μοντέλο καταπολεμά τη φτώχεια. Το 1981 η Ιρλανδία είχε $20,67 δισ. ΑΕΠ και η Ελλάδα $52,35 δισ. Δυόμισυ φορές μεγαλύτερο! Το 2008, λίγο πριν την κρίση, ενώ η Ιρλανδία είχε καλύψει αρκετό μέρος της διαφοράς, με $275,45 δισ. ΑΕΠ, η Ελλάδα είχε $355,91 δισ. Η κρίση, με διαφορετική αφετηρία, έπληξε και τις δύο χώρες, οι οποίες “γειτνίαζαν” στο καθόλου κολακευτικό αρκτικόλεξο PIGS (Portugal, Ireland, Greece, Spain). Όμως, σήμερα (στοιχεία 2020), το ΑΕΠ της φιλελεύθερης Ιρλανδίας έχει εκτιναχθεί στα $425,89 δισ. ενώ της σοσιαλιστικής Ελλάδας έχει καταβαραθρωθεί στα $188,84 δισ.! Εκεί που η σύγκριση είναι συντριπτική, είναι στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ (GDP per capita). Η Ιρλανδία έχει λιγότερο από τον μισό πληθυσμό της Ελλάδας, έτσι, σε κάθε Ιρλανδό αναλογούσαν $85.422 του ΑΕΠ, το 2020. Τα $17.647 του μέσου Έλληνα, με τα αλλεπάλληλα σοσιαλιστικά “δίχτυα κοινωνικής προστασίας”, του φαίνονται πασατέμπος. Αφ’ υψηλού κοιτάει o Ιρλανδός τον Γάλλο ($39.037) αλλά και τον Γερμανό ($46.252).
Πώς η “ανάλγητη νεοφιλελεύθερη” Ιρλανδία δημιούργησε πλούσιους πολίτες που δεν χρειάζονται την κοινωνική βοήθεια, ενώ ο “φιλεύσπλαχνος” ελληνικός κρατισμός βυθίζει τη χώρα σε συνολική ένδεια και οδηγεί τους πάντες σε εξαθλίωση;
Οι λόγοι – σε αντιδιαστολή με την Ελλάδα – είναι οι εξής:
Εξωστρέφεια της Οικονομίας
Όταν οι ελληνικές κυβερνήσεις, για να “προστατεύσουν” την εγχώρια παραγωγή, έβαζαν του κόσμου τους δασμούς, οι Ιρλανδοί τούς καταργούσαν. Έτσι, ενώ η ελληνική παραγωγική μηχανή γινόταν όλο και λιγότερο ανταγωνιστική, εξαρτημένη από το κράτος και διαπλεκόμενη μ’ αυτό, οι Ιρλανδοί αναγκάστηκαν να κολυμπήσουν στα βαθιά του διεθνούς ανταγωνισμού. Το αποτέλεσμα ήταν να εξυγιανθεί το παραγωγικό τους μοντέλο και να αποκτήσει εξωστρεφή χαρακτήρα. Οι εξαγωγές της Ιρλανδίας αντιπροσωπεύουν το 85% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Είναι εντυπωσιακό το ότι 5 εκατομμύρια Ιρλανδοί, σε μια χώρα με τη μισή περίπου έκταση της Ελλάδας, παράγουν τρόφιμα που μπορούν να ταΐσουν 36 εκατομμύρια ανθρώπους! Οι εξαγωγές τροφίμων ξεπερνούν ετησίως τα 13 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Ιρλανδία είναι, παγκοσμίως, η 2η μεγαλύτερη εξαγωγική δύναμη σε υπολογιστές και λογισμικό (μετά τις ΗΠΑ) και η 5η σε αγροτικά προϊόντα.
Κράτος – υποστηρικτής του επιχειρείν
Για να ανοίξεις μια επιχείρηση στην Ιρλανδία χρειάζεσαι 150 ευρώ και μερικά “κλικ” στο διαδίκτυο. Θα πάρεις έγκριση σε μια εβδομάδα. Η γραφειοκρατία είναι άγνωστη λέξη. Άγνωστες είναι και οι διευθύνσεις των δημοσίων υπηρεσιών. Τα πάντα γίνονται ηλεκτρονικά, με ένα app. Έτσι, 1600 πολυεθνικές έχουν την ευρωπαϊκή τους βάση εκεί. Κατά μέσο όρο, η χώρα προσελκύει 230 νέες ξένες επενδύσεις τον χρόνο, που δημιουργούν 10.000 νέες θέσεις εργασίας. Το 10% των εργαζομένων απασχολούνται σε εταιρείες FDI (Άμεσες Ξένες Επενδύσεις). Για κάθε 10 νέες θέσεις από τις FDI, δημιουργούνται άλλες 8, στην ευρύτερη οικονομία.
Διασύνδεση των Πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας
Όταν τα δικά μας φυντάνια καταγγέλλουν για “εμπορευματοποίηση της Παιδείας”, οποιαδήποτε προσπάθεια προσανατολισμού των σπουδών τους στις ανάγκες της Οικονομίας, οι περισσότεροι Ιρλανδοί φοιτητές κάνουν, “υποχρεωτικά”, επί 6-8 μήνες πρακτική άσκηση σε κάποια εταιρεία, συναφή με το αντικείμενό τους. Οι 6 στους 10 αποφοίτους Ιρλανδικών Πανεπιστημίων είναι θετικής κατεύθυνσης: μηχανικοί, προγραμματιστές, τεχνολόγοι. Τo 2017 ετέθη σε εφαρμογή το εθνικό πρόγραμμα για να κατακτήσει η Ιρλανδία την πρώτη θέση στα STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά) μέχρι το 2026. Οι εταιρείες FDI δαπανούν σχεδόν 2 δισ. ευρώ τον χρόνο για Έρευνα & Ανάπτυξη. Εμείς επιμένουμε να “παράγουμε” κοινωνιολόγους, ανθρωπολόγους, θεατρολόγους, θεολόγους, βιβλιοθηκονόμους, φιλολόγους, νομικούς και πολιτικούς επιστήμονες.
Πολιτική και κοινωνική συναίνεση
Την Ιρλανδία κυβερνούν δύο κεντρώα κόμματα, τα οποία συμφωνούν στα βασικά προτάγματα της πολιτικής. Κατά τη διάρκεια της κρίσης (που προκλήθηκε κυρίως από την υπερέκθεση των τραπεζών σε στεγαστικά δάνεια και όχι από τον κρατικό υπερδανεισμό, όπως στη χώρα μας) οι μισθοί μειώθηκαν σε όλον τον δημόσιο τομέα (στενό και ευρύ) και μπήκε πλαφόν στις προσλήψεις, σε συμφωνία με τα εργατικά συνδικάτα! Όλοι οι “παίκτες” της ιρλανδικής Οικονομίας συναίνεσαν στο να “μεγαλώσουν την πίτα”, όχι να πάρει ο καθένας μεγαλύτερο κομμάτι από ένα εθνικό προϊόν που συνεχώς θα συρρικνώνεται. Οι πολίτες κατάλαβαν ότι τα προηγούμενα χρόνια του υπερδανεισμού, ζούσαν πάνω από τις δυνατότητές τους. Δεν υπήρξαν λαϊκιστές να εκμεταλλευτούν πολιτικά τη λιτότητα, υποσχόμενοι να την καταργήσουν με έναν νόμο κι ένα άρθρο ή να διαβεβαιώνουν ότι λεφτά υπάρχουν. Έτσι, η κρίση κράτησε στην Ιρλανδία τρία μόνο χρόνια. Εμείς μπήκαμε στον 12ο, χωρίς καμμία δομική μεταρρύθμιση και χωρίς προοπτική εξόδου, εφαρμόζοντας τη “συνταγή” που μικραίνει συνεχώς την πίτα και οδηγεί τις κοινωνικές ομάδες να αλληλοσπαράσσονται για τη νομή της.
Εργασιακή ευελιξία
Στην Ιρλανδία το κράτος δεν “προστατεύει” την εργασία, και μάλιστα με ξένες τσέπες. Η ιρλανδική νομοθεσία έχει ενσωματώσει όλες τις ευρωπαϊκές οδηγίες για τις εργασιακές σχέσεις, αλλά μέχρις εκεί. Δεν υπάρχει νόμος που να υποχρεώνει ιδιώτες να προσλαμβάνουν με ποσόστωση τέκνα “Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης”. Ούτε νόμος που να απαγορεύει τις ομαδικές απολύσεις. Οι απολύσεις είναι ελεύθερες, με την προϋπόθεση να τηρείται μια λογική διαδικασία ενημέρωσης και προειδοποίησης του υπαλλήλου. Οι Ιρλανδοί ξέρουν πως η απόλυση οφείλεται, κατά 99%, σε δύο λόγους: ή ο εργαζόμενος δεν ταιριάζει με την εργασία ή πέφτουν οι δουλειές. Και στη μια και στην άλλη περίπτωση, η σύμβαση εργασίας πρέπει να λυθεί. Όμως, η έλλειψη εμποδίων στην απόλυση σημαίνει ευχέρεια στην πρόσληψη! Αποτέλεσμα: η Ιρλανδία έχει ένα από τα μικρότερα ποσοστά ανεργίας στην Ε.Ε. (5,2%), ενώ η Ελλάδα, με την εργατοπατερική αντίληψη, έχει το μεγαλύτερο (13,3%), που στην πραγματικότητα είναι ακόμα πιο μεγάλο, καθώς μειώνεται πλασματικά με τα προγράμματα “απασχολούμενων” του ΟΑΕΔ. Οι Ιρλανδοί ξέρουν ότι η μεγαλύτερη εξασφάλιση για έναν εργαζόμενο είναι να έχει κέρδη η εταιρεία του. Προστατεύοντας λοιπόν τα κέρδη, προστατεύουν και τους εργαζόμενους! Είναι τόσο απλό. Άντε, όμως, να το εξηγήσεις αυτό στον αριστερόπληκτο Έλληνα. Ο “Ριζοσπάστης” σχολιάζοντας, το 2004, τις ιρλανδικές μεταρρυθμίσεις έγραφε: “Για τη διασφάλιση της υψηλής κερδοφορίας του κεφαλαίου η ιρλανδική κυβέρνηση προχώρησε, παράλληλα, και σε μια μετωπική επίθεση κατά των εργασιακών δικαιωμάτων.” Τώρα που αυτή η “επίθεση” έκανε τους Ιρλανδούς της εργατικής τάξης πλούσιους, οι σύντροφοι δεν ξανασχολίασαν. Φυσικά, στην Ιρλανδία δεν υπάρχει κομμουνισμός. (Υπάρχει ένα γραφικό κομμουνιστικό κόμμα, το CPI, που δεν εκπροσωπείται πουθενά κι όταν απασχολεί τις ειδήσεις είναι επειδή “πλακώνονται” μεταξύ τους οι, σε ποσοστό ιχνοστοιχείων, οπαδοί του.)
Ποιοτική Μετανάστευση
Όταν εγκαταστάθηκε στην Ιρλανδία η πρώτη γενιά πολυεθνικών εταιρειών (ΙΒΜ, Intel, Microsoft, Dell) χρειάστηκαν ειδικευμένο προσωπικό. Εισέρρευσαν, λοιπόν, στην Ιρλανδία, Ιταλοί, Ισπανοί, Γάλλοι, Πολωνοί, Λιθουανοί, ανώτερου μορφωτικού επιπέδου, που “κούμπωσαν” αμέσως με τον τοπικό πληθυσμό, χωρίς φυλετικά ή θρησκευτικά προβλήματα. Οι Ιρλανδοί έχουν τους πιο μορφωμένους μετανάστες της Ευρώπης. Την ίδια εποχή, εμείς ανοίξαμε την πόρτα σε κάθε ανειδίκευτο τυχοδιώκτη από κάθε γωνιά της γης, που ανέβασε τον δείκτη εγκληματικότητας ή στην καλύτερη περίπτωση ανέλαβε τις αγροτικές δουλειές που δεν καταδέχονται οι Έλληνες στη χώρα τους, αλλά καταδέχονται οι Ιρλανδοί στη δική τους!
Χαμηλή φορολογία και σταθερή φορολογική νομοθεσία
Ο φόρος για τις επιχειρήσεις είναι διαχρονικά 12,5%, από τους μικρότερους στην Ε.Ε. (Μέσος όρος στην Ε.Ε.: 33%) Η τρόικα και οι σοσιαλιστές Γάλλοι πίεζαν για αύξηση, αλλά οι Ιρλανδοί ήταν ανένδοτοι: να τον μειώσουμε το συζητάμε, να τον αυξήσουμε, ούτε για αστείο! Φαντάζεστε τι θα έκαναν οι δικοί μας πολιτικοί με τη “στρατηγική του μπακαλοτέφτερου”: “αν αντί για 12,5% πάμε τον φόρο στο 37,5% δεν θα τριπλασιαστούν τα κρατικά έσοδα;” θα ρωτούσε ο (κάθε) ΠΘ τον (κάθε) ΥΠΟΙΚ με τα “σάλια να τρέχουν” από την προσδοκία χρημάτων για πελατειακά “μπαξίσια”. Και δεν θα έπαιρνε κανένας τους τηλέφωνο τον Ιρλανδό ομόλογό τους να τους εξηγήσει τη λειτουργία της καμπύλης Laffer. Αναγκάστηκαν πέρυσι οι Ιρλανδοί να συμμορφωθούν με τη συμφωνία 136 χωρών για ελάχιστο εταιρικό φόρο 15% σε πολυεθνικές, από 750 εκατομμύρια δολάρια και επάνω ετήσιο τζίρο, αλλά για τις μικρότερες, ο φόρος 12,5% είναι αμετακίνητος. Οι Ιρλανδοί ξέρουν πως χαμηλός φόρος σημαίνει έντονη οικονομική δραστηριότητα κι αυτή φέρνει έσοδα στα δημόσια ταμεία. 68,4 δισ. ευρώ ήταν τα φορολογικά έσοδα το 2021 για το Ιρλανδικό κράτος, πολλά περισσότερα από τα 54,8 δισ. ευρώ που ήταν τα ελληνικά φορολογικά έσοδα το 2021, με τους εκατοντάδες φόρους και τα τέλη σε ό,τι κινείται και σε ό,τι μένει ακίνητο.
Υπάρχουν κι άλλοι λόγοι, για τους οποίους η Ιρλανδία προσελκύει πολλές και μεγάλες ξένες επενδύσεις, όπως η χρήση της αγγλικής γλώσσας και οι προηγμένες υποδομές, όμως η ουσία είναι πως αυτή η χώρα φρόντισε να γίνει θελκτική για το επιχειρείν. Δεν υπάρχει Υπουργείο Ανάπτυξης στην Ιρλανδία. Όλοι οι κρατικοί φορείς συμβάλλουν στην ανάπτυξη, δημιουργώντας και διατηρώντας ένα περιβάλλον που σου επιτρέπει να επενδύεις και να κερδίζεις. Δεν υπάρχουν όμως και διαδηλώσεις, καταλήψεις, καταστροφές, ρουβίκωνες, ΠΑΜΕ, ΑΔΕΔΥ, ΠΝΟ, ΕΦΣΥΝ. Ποιο αφήγημα να πουλήσουν; €23,5 δισ. θα δαπανήσει το 2022 για Κοινωνική Πρόνοια η “ανάλγητη” Ιρλανδία. Όταν έχεις, ξοδεύεις. Η “φιλάνθρωπη” Ελλάδα, πόσα θα δαπανήσει; Κι από πού θα τα βρει; Από το 1 δισ. ευρώ κάθε μήνα, που είναι οι ανείσπρακτες οφειλές στην εφορία; Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος.
Ποιο μοντέλο είναι λοιπόν το καλύτερο; Ποιο φέρνει ευημερία στους πολίτες και στο κράτος και μάλιστα ευημερία διαρκείας; Το “ανάλγητο” ιρλανδικό ή το “ανθρωπιστικό” ελληνικό; Μόνο σοβαρές απαντήσεις, παρακαλώ.
