Η ομιλία του καθηγητή Διεθνούς Δικαίου του Παν Πειραιώς Π . Λιάκουρα στη Μεγίστη για τη συμφωνία Ελλάδος Αιγύπτου

Βαρύνουσας σημασίας η ομιλία που πραγματοποίησε σήμερα  στο συνέδριο που  οργάνωσε στο Καστελλόριζο  η Συντονιστική Επιτροπή των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, με θέμα: «Η αμυντική θωράκιση των Ελληνικών Νησιών του Αιγαίου κατά το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο» ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου του Πανεπιστημίου Πειραιώς κ Πέτρος Λιάκουρας.

Ο καθηγητής αναφέρθηκε στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και την συμφωνία στην οποία έχει προχωρήσει η Ελλάδα με την Αίγυπτο.

Αναφερόμενος στα νησιά μας και αναφερόμενος στην συμφωνία με την Αίγυπτο και την μερική οριοθέτηση υπογράμμισε  ότι:

«Οι ακτές της Ρόδου και της Καρπάθου, νησιών που περιλαμβάνονται στη μερική οριοθέτηση, θα αποτελούν σημεία βάσης σε μια συνολική οριοθέτηση με την Τουρκία και την Αίγυπτο, ανατολικά του 28^ου μεσημβρινού μέχρι και τον 30^ο»

Αναλυτικά ο κ. Λιάκουρας τόνισε:

Η περιοχή της Αν. Μεσογείου,από τον 32^ο έως τον 28^ο μεσημβρινό,μέχρι το 2018 διεκδικείτο από την Τουρκία δια του ΥΠΕΞ της, ενώ δυτικά του 28^ουδεν είχε προβάλει ανάλογη διεκδίκηση εκεί που τελικώς η διαπραγμάτευση για την οριοθέτησημε την Αίγυπτο κατέληξε στη συμφωνία της 6^ης Αυγούστου. Εξάλλου Ελλάδα και Αίγυπτος,είναι τα μόνα αντικείμενα κράτη της περιοχής χωρίς να παρεμβάλλονται νόμιμες διεκδικήσεις άλλου τρίτου κράτους.

Τις ελληνοτουρκικές σχέσεις έχει επισκιάσει η υλοποίηση του τουρκικού θεωρήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας». Από τον Νοέμβριο ’18 ήταν γνωστή η εισήγηση του ΧουλουσίΑκαρ περί χάραξης μιας διαγώνιας οριοθέτησης σε συμφωνία με τη Λιβύη. Το θεώρημα αυτό επισφραγίστηκε με το τουρκολιβυκό μνημόνιο της 27^ης Νοεμβρίου 2019, περί οριοθέτησης δυτικά του 28^ου μεσημβρινού στην Αν.  Μεσόγειο. Η Τουρκία επιδιώκει με μια ακραία οριοθέτηση να αφαιρέσει από την Ελλάδα θαλάσσιες ζώνες που αποτελούν προβολή των νησιωτικών ακτών, την επήρεια των οποίων εκμηδενίζει, προκειμένου να συναντήσει απόμακρες Λιβυκές ακτές.

Η Τουρκία με την προδήλως αβάσιμη οριοθέτηση υπό οιαδήποτε έννοια δικαίου θάλασσας,παραβλάπτει τα εύλογα δικαιώματα των νησιών. Αντί να έχει προσκαλέσει σε οριοθέτηση με διαπραγμάτευση με τα όντως αντικείμενα ή παρακείμενα κράτη, όπως προβλέπεται στην ταυτόσημη διάταξη 74(ΑΟΖ)/83(υφαλοκρηπίδα) με ισχύ εθιμικού δικαίου της Σύμβασης Δικαίου Θάλασσας ’82 (ΣΔΘ’82).

Ορισμένα προκαταρκτικά:

Πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης το παράκτιο κράτος δεν ασκεί κυριαρχία,αλλά μόνον κυριαρχικά δικαιώματα επί των πόρων της υφαλοκρηπίδας, τα οποία διεκδικεί αυτοδικαίως και εξ υπαρχής,δεν απαιτείται καμία άλλη πράξη τίτλου·καθώς και κυριαρχικά δικαιώματα επί των πόρων της θαλάσσιας στήλης ήτοι προστασίας της αλιείας, εκμετάλλευσης της ήπιας ενέργειας, αρμοδιότητες επί θαλάσσιας επιστημονικής έρευνας και περιβαλλοντικής προστασίας,εφόσον για τα τελευταία δικαιώματα με συστατική πράξη απόκτησης τίτλου το παράκτιο κράτος έχει θεσπίσει ΑΟΖ.

Το όριο και για τις δύο θαλάσσιες ζώνες κυριαρχικών δικαιωμάτων είναι τα 200νμ. Το κυριαρχικό δικαίωμα υπάρχει ipsofactoetabinitio, αυτοδικαίως και εξ υπαρχής,όσον αφορά στην υφαλοκρηπίδα και με θέσπιση όσον αφορά στην ΑΟΖ. Απλή αναφορά σε ipsofacto ή θέσπιση, δεν σημαίνει αυτόματα ότι το κάθε παράκτιο κράτος μπορεί να ασκεί τα αντίστοιχα προβλεπόμενα κυριαρχικά δικαιώματα. Τα κράτη που εξαντλούν το όριο των 200νμ, όπως είναι τα κράτη που έχουν μέτωπο σε ωκεανό, μπορούν να τα ασκήσουν αμέσως. Όμως, σε περιπτώσεις γεωγραφικής στενότητας, όπου τα αντικείμενα κράτη δεν είναι δυνατόν να εξαντλούν το όριο των 200νμ, τότε -επειδή υπάρχει επικάλυψη διεκδικήσεων-υπάρχει υποχρέωση διαπραγμάτευσης με καλή πίστη για να επιτευχθεί συμφωνία οριοθέτησης. Η υποχρέωση αφορά στην καλόπιστη στάση κατά τη διαπραγμάτευση, όχι στην επίτευξη αποτελέσματος. Τυχόν δε μονομερείς ενέργειες ή μονομερής οριοθέτηση στη μη οριοθετημένες –disputed/αμφισβητούμενες κατά την δικαστική ορολογία- περιοχές, συνιστούν παραβίαση της υποχρέωσης διαπραγμάτευσης με καλή πίστη. Και όπως έχει τονίσει το Δικαστήριο Δικαίου Θάλασσας το 2017 στην υπόθεση Γκάνα/Ακτής Ελεφαντοστού,μπορεί τα δικαιώματα να είναι ipsofactoetabinitioγια την υφαλοκρηπίδα, όμως η συμφωνία ή η δικαστική απόφαση,καθορίζουν τις περιοχές άσκησης και συμφωνία ή απόφαση έχουν σαφώς συστατικό χαρακτήρα και όχι δηλωτικό. Μόνο μετά τον καθορισμό των περιοχών εκάστου των κρατών,των οποίων οι ακτές προκαλούν επικαλυπτόμενες διεκδικήσεις, ασκούνται αδιαμφισβήτητα τα κυριαρχικά δικαιώματα και για τις δύο ζώνες.

Και να διευκρινίσουμε τη σύμπλευση των δύο ζωνών υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.Για να λυθεί η όποια σύγχυση ενέσκηψε και στο δικό μας δημόσιο διάλογο, όπως επισημαίνει το ΔΔΧ στην υπόθεση Λιβύης/Μάλτας το 1985,δεν εννοείται οριοθέτηση ΑΟΖ χωρίς σε αυτήν να περιλαμβάνεται -χωρίς όμως να απορροφάται- και η υφαλοκρηπίδα· ενώ αντίθετα στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας δεν περιλαμβάνεται και ΑΟΖ. Ούτε επίσης απαιτείται ΑΟΖ για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Αρκεί ο θεσμός της υφαλοκρηπίδας. Η ΑΟΖ  συμπληρώνει το πακέτο των αρμοδιοτήτων.

Επιπλέον μια ακόμη διευκρίνιση: η ΑΟΖ πρέπει με κάποιο τρόπο να δηλωθεί, όπως τονίζει το ΔΔΧ στην Λιβύη/Μάλτα το 1985. Υπάρχει μια σύγχυση περί αυτού, ότι πρώτα να κηρυχθεί μονομερώς και μετά να οριοθετηθεί με συμφωνία. Η κήρυξη θα απαιτήσει και οριοθέτηση. Ενώ στη συμφωνία ταυτόχρονα με τη δήλωση βούλησης κατοχυρώνεται η άσκηση του κυριαρχικού δικαιώματος.

Σε αυτή τη βάση περί υποχρέωσης συμφωνίας οριοθέτησης,το κάθε παράκτιο κράτος ασκεί αδιαμφισβήτητα κυριαρχικά δικαιώματα, τα οποία με τον τρόπο αυτόν κατοχυρώνονται νομικά. Διαφορετικά,ελλείψει συμφωνίας, υπάρχουν μόνον διεκδικήσεις, όπερ σημαίνει ότι ένα κράτος αξιώνει τα κατ’ αυτό δικαιώματα του,στην έκταση στην οποία εκλαμβάνει ότι έχει δικαιώματα. Τα κυριαρχικά δικαιώματα, όμως, θα κατοχυρωθούν μόνο με συμφωνία ή δικαστική διευθέτηση, όπως ορίζει το δίκαιο θάλασσας.

Στις μη οριοθετημένες/αμφισβητούμενες περιοχές,disputed με την ορολογία του δικαστηρίου, υπάρχει πρωτίστως υποχρέωση διαπραγμάτευσης. Όσο υπάρχει εκκρεμότητα της μη οριοθέτησης δεν επιτρέπεται καμία μονομερής οριοθέτηση ούτε μονομερής ενέργεια. Ούτε επιτρέπονται ενέργειες που θα έθεταν σε κίνδυνο την πιθανότητα οριοθέτησης.

Το πως ενεργείται η οριοθέτηση το έχει διατυπώσει το ΔΔΧ και λοιπά δικαιοδοτικά όργανα με τα τρία στάδια. Τα οποία πιστεύω ότι θα ειπωθούν. Σχετικές ακτές, και μετά σχετική περιοχή και υπολογισμός της αναλογίας των εκατέρωθεν των ακτών βάσει του μήκους τους. Πρώτο στάδιο η προσωρινή γραμμή οριοθέτησης μάλλον με μέση γραμμή/ίσης απόστασης επί τη βάσει του προκαταρκτικού σταδίου. Δεύτερο στάδιο είναι η λήψη υπόψη των σχετικών περιστάσεων που θα οδηγήσουν στην προσαρμογή της μέσης γραμμής/ίσης απόστασης προς τα γεωγραφικά δεδομένα της σχετικής προς οριοθέτηση περιοχής. Τρίτο στάδιο είναι η επαλήθευση μήπωςτο τελικό αποτέλεσμα της οριοθέτησης είναι σοβαρά δυσανάλογο. Αναλογικότητα δεν σημαίνει ότι αντανακλάται με μαθηματική ακρίβεια.

Πως θα ήταν δυνατόν να αντιμετωπισθεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο;

Η πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να μεταβληθεί αφού μετά την ανταλλαγή των επικυρώσεων το μνημόνιο τέθηκε και είναι σε ισχύ. Ούτε η πρωτοκόλληση ούτε η δημοσίευση, θα μπορούσαν να μεταβάλουν την πραγματικότητα ισχύος του. Το μνημόνιο μπορούν να ακυρώσουν μόνο τα συμβαλλόμενα μέρη και για συγκεκριμένους λόγους, και όχι με ισχυρισμούς ότι «το μνημόνιο είναι άκυρο ή ανυπόστατο».

Μπορεί να ακυρωθεί το μνημόνιο;

Την ακύρωση μπορούν να επιφέρουν μόνο τα συμβαλλόμενα μέρη,είτε διότι δεν τηρήθηκαν οι εσωτερικές νομικές διαδικασίες που αφορούν σε θεμελιώδεις κανόνες σχετικούς με τη σύναψη διεθνών συνθηκών, είτε διότι εγείρονται λόγοι ακυρότητας. Όμως, όσον αφορά στο πρώτο,δλδ αν η σύναψη παραβιάζει τους θεμελιώδεις κανόνες εσωτερικής νομικής διαδικασίας, παρατηρείται ότι πρωτίστωςη διάταξη του άρθρου 46 προβλέπει ότι ένα κράτος δεν μπορεί να επικαλεσθεί παραβίαση δικής του εσωτερικής νομικής διαδικασίας περί σύναψης συνθηκών για να εγείρει λόγο ακυρότητας της συνθήκης, εκτός αν πρόκειται για παραβίαση που θα ήταν αντικειμενικά προφανής σε κάθε κράτος, δλδ σε κάθε κράτος υπό τις ίδιες περιστάσεις, που το άλλο κράτος δεν θα μπορούσε εύλογα να ισχυρισθεί ότι έχει στηριχθεί στην έκφραση συναίνεσης του αντιπροσώπου. Ότι ήταν προφανές σύμφωνα με την συνήθη πρακτική πράγμα που συνάγει ότι οι ενέργειες έχουν συντελεστεί ορθώς και νομο κανονικώς.

Δύο ζητήματα που απαιτούν την προσοχή μας και έχουν προβληθεί από επίσημης ελληνικής πλευράς είναι ότι η κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας έχει υπερβεί τους όρους του ψηφίσματος του ΣΑ/ΗΕ για τη δέσμευση της Λιβύης από την κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας. Ούτε από την Εθνοσυνέλευση εγκρίθηκε, αλλά από το προεδρικό συμβούλιο. Η κυβέρνηση της Τρίπολης διατείνεται ότι λειτουργεί με το δίκαιο της ανάγκης. Την απάντηση δίδει η θεωρία, ότι σύμφωνα με το δίκαιο των συνθηκών η εσωτερική νομοθεσία της κάθε χώρας ορίζει την διαδικασία σύναψης. Συνεπώς και αυτό βαρύνει στην δική μας ανάλυση. Αναγνωρίζεται στο κράτος η κυριαρχία να ορίζει τα όργανα και τις διαδικασίες πως θα τίθεται σε ισχύ μια συνθήκη.

Πάντως γίνεται δεκτό ότι  η μη τήρηση του εσωτερικού δικαίου δεν επηρεάζει το δεσμευτικό χαρακτήρα της συνθήκης. Εδώ υπερέχει η ασφάλεια των συνθηκών και η καλή πίστη της άλλης πλευράς,γεγονός που σχετικοποιεί την ισχύ του εσωτερικού δικαίου. Εξάλλου, τυχόν ακύρωση επί τη βάσει του άρθρου 46 δεν οδηγεί αυτόματα στη λύση ή καταγγελία, αλλά ακολουθείται η περίπλοκη διαδικασία του άρθρου 65με πρόσκληση σε διάλογο έως και λήψη αντιμέτρων.

Άλλοι λόγοι ακυρώσεως, πλάνη, απάτη απειλή, δωροδοκία, δεν έχουν εφαρμογή εν προκειμένω και εξάλλου μόνον τα μέρη μπορούν να εγείρουν. Θα ήταν άκυρο εξ υπαρχής και μη παράγον κανένα νόμιμο αποτέλεσμα, αν το μνημόνιο συγκρούετο με αναγκαστικό κανόνα διεθνούς δικαίου (juscogens) που εν προκειμένω δεν συντρέχει. Συνεπώς δεν υπάρχει περίπτωση να ακυρωθεί το μνημόνιο γενικώς, πολύ δε λιγότερο από την Ελλάδα ή την Αίγυπτο ή από οιοδήποτε άλλο τρίτο κράτος.

Υπάρχει ανάγκη κατοχύρωσης των κυριαρχικών δικαιωμάτων και πώς;

Πρώτο ερώτημα:είναι δυνατόν νομικά;

Αυτό το μνημόνιο ισχύει μόνο μεταξύ των συμβαλλομένων, Τουρκία και Λιβύη. Δεν δεσμεύει την Ελλάδα σύμφωνα με το άρθρο 34 της ΣΒ’69. Το μνημόνιο είναι μια πράξη μεταξύ άλλων,resinteraliosacta,και δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα για τρίτα κράτη όπως η Ελλάδα. Για να δεσμευτεί ένα τρίτο κράτος πρέπει να το προβλέπει η συμφωνία και να το αποδεχθεί ρητά το τρίτο κράτος ότι συναινεί και επιθυμεί να αναλάβει υποχρέωση που απορρέει από τη συμφωνία.

Το μνημόνιο δεν είναι αντιτάξιμο ergaomnes ούτε έναντι της Ελλάδας, επειδή διεκδικεί την ίδια περιοχή και τώρα πια σε αυτήν ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα. Η Τουρκία δεν έπραξε το ελάχιστο, να ενεργήσει με καλή πίστη και να προσκαλέσει την Ελλάδα σε οριοθέτηση, επειδή είναι η πλησιέστερη παρακείμενη ακτή.Επειδή δε αγνοεί τότε και τώρα τα δικαιώματα της Ελλάδας,η οποία αμφισβητεί και έμπρακτα την τουρκολιβυκή οριοθέτηση στο συγκεκριμένο θαλάσσιο χώρο δεν παράγει έννομο αποτέλεσμα για κανένα τρίτο κράτος.

Επειδή η συμφωνία δεν ακυρώνεται,η Ελλάδα, λόγω του ότι δεν δεσμεύεται από το μνημόνιο ούτε είναι αντιτάξιμο έναντί της, ήταν ελεύθερη να προβεί σε οριοθέτηση με την Αίγυπτο. Οριοθέτηση ανάμεσα σε δύο κράτη που κατά το δίκαιο θάλασσας οι ακτές τους είναι όντως αντικείμενες και προκαλούν επικαλυπτόμενες διεκδικήσεις, και επ’ αυτού του γεγονότος συνήψαν συμφωνία σε απόλυτη συμμόρφωση με τη ΣΔΘ’82.

Ήταν αναγκαίο η Ελλάδα να κατοχυρώσει τα κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή και ο μόνος τρόπος ήταν με συμφωνία ή με δικαστική διευθέτηση, όπως ακριβώς ερμήνευσε τις διατάξεις της ΣΔΘ’82 το Δικαστήριο Δικαίου Θάλασσας στην υπόθεση Γκάνα/Ακτής Ελεφαντοστού το 2017. Μέχρι να συμφωνηθούν οι περιοχές άσκησης των δικαιωμάτων κάθε κράτος όπως και η Ελλάδα πριν τη συμφωνία είχε διεκδικήσεις. Όπως παρατηρήσαμε, τα ipsofacto και abinitioδικαιώματα για να ασκηθούν λόγω και της γεωγραφικής στενότητας προϋποθέτουν συμφωνία που θα είχε και έχει συστατικό χαρακτήρα και θα καθορίζει τις περιοχές άσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων εκάστου κράτους. Ο μόνος δρόμος θα ήταν η συμφωνία με την Αίγυπτο. Μόνον με τον τρόπο αυτό κατοχυρώνονται τα κυριαρχικά δικαιώματα. Η κατοχύρωση δικαιωμάτων σημαίνει πρωτίστως ότι η Ελλάδα μπορεί να αντικρούει τις διεκδικήσεις και τις ενέργειες της Τουρκίας από νομικά πιο ισχυρή θέση, όπως και όταν τεθεί σε κίνηση η διαδικασία της επίλυσης της διαφοράς.

Επιπλέον, με την Ελληνο-Αιγυπτιακή συμφωνία τεκμηριώνεται η νομική διαφορά, διότι συμπίπτουν δύο συμφωνημένες από διαφορετικά ζεύγη κρατών οριοθετήσεις για την ίδια περιοχή,και η διαφορά αυτή προϋποθέτει την ειρηνική επίλυση. Επίσης είναι σημαντική η συμφωνία διότι θα εμποδίζει αποτελεσματικότερα,με νομικά πιο ισχυρή θέση και μέτρα,τις κινήσεις της Τουρκίας, στην κατ’ αυτήν οριοθετημένη περιοχή.

Η συμφωνία με την Αίγυπτο ήταν -εκτός των άλλων- προϊόν αναγκαιότητας, προκειμένου να διεμβολίσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο και να κατοχυρώσει τα κυριαρχικά δικαιώματα των δύο συμβαλλομένων κρατών, Ελλάδας και Αιγύπτου, στην επίμαχη περιοχή όπου καταπατώνται από τη προδήλως αβάσιμη, υπό κάθε έννοια δικαίου θάλασσας, τουρκολιβυκή οριοθέτηση.

Πρωτίστως η συμφωνία της 6^ης Αυγούστου  κρίνεται υπό το πρίσμα των συνθηκών μέσα στις οποίες έγινε η διαπραγμάτευση, αλλά και η χρονική στενότητα να έχει υπάρξει συμφωνία προ του Σεπτεμβρίου, ημερομηνία έναρξης των ερευνητικών δραστηριοτήτων της Τουρκίας. Μετά το τουρκολιβυκό μνημόνιο η Ελλάδα προέβαλε τη στρατηγική και ορθώς, ότι θα μπορούσε να αποκαταστήσει τα πληγέντα κυριαρχικά δικαιώματά της, με μια νόμιμη -με βάση το δίκαιο της θάλασσας- συμφωνία οριοθέτησης, η οποία να ικανοποιεί τις αξιώσεις και των δύο πλευρών.

Με την καθόλα έγκυρη συμφωνία της 6^ηςΑυγούστου αποκαθίσταται κατά πρώτον η διεθνής έννομη τάξη στην περιοχή, αφού σε αυτήν πρέπει να επικρατήσει η οριοθέτηση των όντως αντικείμενων κρατών και όχι των κρατών χωρίς φυσική γειτνίαση, που είχαν μόνο όπλο την επίπλαστη νομιμοποίηση, όπως είναι το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Αυτή η δημόσια τάξη στις θαλάσσιες ζώνες θα σήμαινε πρώτα από όλα ότι αποκαθίσταται η πρόσβαση των ελληνικών νησιών στην Αν. Μεσόγειο, με την ανάλογη επήρεια των ανατολικών ακτών τους, που είναι εξίσου αρκετή να εμποδίσει την προβολή των τουρκικών ακτών, προκειμένου να συναντήσουν τις πολύ απόμακρες ακτές της Λιβύης. Πρόκειται για τον ουσιαστικό διεμβολισμό της παράνομης οριοθέτησης που η Τουρκία επιχείρησε να χαράξει μέσω της συμφωνίας με την ευάλωτη κυβέρνηση Σάραζ της Τρίπολης.

Η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε προβεί σε προηγούμενη επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης πριν τη συμφωνία. Είναι ένα δίλημμα, αλλά θα ήταν δυνατή η επέκταση και μετά τη συμφωνία. Υπήρχε σπουδή να ολοκληρωθεί πριν από το Σεπτέμβριο.

Είναι μια συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ στην οποία περιλαμβάνεται και η υφαλοκρηπίδα χωρίς η τελευταία να απορροφάται. Δηλαδή οι ενέργειες επί των υδρογονανθράκων θα ακολουθούν τις διατάξεις υφαλοκρηπίδας, όπως προβλέπει η ΣΔΘ’82 στο άρθρο 56(3). Με τη συμφωνία δηλώνεται η απόκτηση τίτλου επί της ΑΟΖ, χωρίς να απαιτείται προς τούτο καμία χωριστή ανακήρυξη. Επίσης, με τη συμφωνία κατοχυρώνονται τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας για την προστασία των αλιέων, οι οποίοι υπό τις προηγούμενες συνθήκες ή μόνον οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας, έξω από τα 6νμ θα εγκλωβίζονταν σε τουρκική ΑΟΖ.

Είναι δε το σωστό βήμα που έχει ακολουθηθεί και στην Κύπρο, να εξασφαλίζεται πρώτα ότι δεν θα αμφισβητηθεί ΑΟΖ και άρα δεν θα παγώσει το δικαίωμα, ότι η συμφωνία ΑΟΖκατοχυρώνει την άσκηση των δικαιωμάτων που προβλέπει για τη θαλάσσια αυτή ζώνη η ΣΔΘ’82.

Αναφέρεται δε ρητά ότι πρόκειται για μερική οριοθέτηση με σαφείς τις συντεταγμένες των ανατολικών και δυτικών ορίων. Πράγμα το οποίο περιορίζει τα σημεία βάσης.

 Θα μπορούσε να γίνει οριοθέτηση για όλες τις νησιωτικές ακτές;

Για μια σειρά από προφανείς λόγους η συμφωνία έκλεισε με τη μερική οριοθέτηση. Κατά πρώτον η Αίγυπτος επέμενε να μην οριοθετηθεί επί του παρόντος η περιοχή πέραν του 28^ου μεσημβρινού. Πιθανόν για να αποφευχθεί οποιαδήποτε εμπλοκή με την Τουρκία. Κατά δεύτερον υπήρχε η πιεστική ανάγκη να προσβληθεί και εμπράκτως να αμφισβητηθεί με το να διεμβολισθεί η παράνομη οριοθέτηση του τουρκολιβυκού μνημονίου και να κατοχυρωθούν τα κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών και η πρόσβαση στις θαλάσσιες ζώνες πριν η Τουρκία ξεκινούσε το Σεπτέμβριο σεισμικές έρευνες στην περιοχή.. Αυτή ήταν η προτεραιότητα και επικυρώνει την όποια επιλογή μερικής οριοθέτησης στη συγκεκριμένη περιοχή, όπου αντικείμενα κράτη είναι η Αίγυπτος από τη μια πλευρά, και από την άλλη η Ελλάδα, με την προβολή των νησιών της, την επήρεια των οποίων η Τουρκία επιχειρούσε να εξουδετερώσει.

Υπάρχει κυριαρχική ευχέρεια ως προς την ολική ή τη μερική οριοθέτηση. Πρόκειται για κυβερνητική/κρατική πράξη(actofstate) που δεν επιδέχεται δικαστικό ακυρωτικό έλεγχο. Η ευχέρεια προσδιορίζεται από πολιτικές εκτιμήσεις και ελεύθερη βούληση για το αποτέλεσμα, ακόμη και το επείγον της συγκεκριμένης οριοθέτησης για τα εθνικά συμφέροντα, ή η χρονική στενότητα εν μέσω του επείγοντος να συμπληρωθεί η οριοθέτηση και με  τα λοιπά κράτη. Το δίλημμα «όχι στη μερική οριοθέτηση αν δεν περιληφθούν όλες οι περιοχές», θα μπορούσε να είχε οδηγήσει σε αποδοχή της επικίνδυνης πραγματικότητας.

Το γεγονός ότι οριοθετούν οι χώρες μερικώς, ουδόλως σημαίνει ότι εγκαταλείπουν ή παραιτούνται από τις λοιπές διεκδικήσεις. Δεν πρέπει να συγχέεται ότι με την μερική οριοθέτηση μόνον οι επιλεγόμενες ακτές δημιουργούν επικαλύψεις διεκδικήσεων και όχι όλες που ανήκουν στον κορμό του κράτους. Προς τούτο σε τέτοιες περιπτώσεις τη συμφωνία συνοδεύει μια ρήτρα, με την οποία διατυπώνονται τα δικαιώματατων συμβαλλομένων ανατολικότερα και η μη παραίτηση τους από αυτά.

Στο άρθρο 1(α) της συμφωνίας της 6^ης Αυγούστου προβλέπεται ότι η ολοκλήρωση της οριοθέτησης θα λάβει χώρα όπου ενδείκνυται μέσω διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο μερών Ελλάδας και Αιγύπτου, πέραν των σημείων της μερικής οριοθέτησης. Αυτή η διάταξη αφορά τόσο τις ενεργές διεκδικήσεις ανατολικά του 28^ου μεσημβρινού όσο και δυτικά του 26^ου.

Εξάλλου όσον αφορά στην Ελλάδα, οι ακτές της Ρόδου και της Καρπάθου, νησιών που περιλαμβάνονται στη μερική οριοθέτηση, θα αποτελούν σημεία βάσης σε μια συνολική οριοθέτηση με την Τουρκία και την Αίγυπτο, ανατολικά του 28^ου μεσημβρινού μέχρι και τον 30^ο.

 Και τι σημαίνει μειωμένη επήρεια;

Είναι το αποτέλεσμα της αρχής της αναλογικότητας. Η συμφωνία της 6^ης Αυγούστου υιοθετήθηκε και με βάση την αρχή της αναλογίας των εκατέρωθεν ακτών, προφανώς όχι αποδιδόμενη με μαθηματική ακρίβεια. Η αναλογία σχετίζεται με την -ακόμη και συμβολικά- μειωμένη απόδοση επήρειας, όπως έχει τύχει νομολογιακής επεξεργασίας για να επιτευχθεί το δίκαιο αποτέλεσμα. Πρόκειται για μέθοδο intralegem. Η νομολογία εξάλλου είναι ο κανόνας που διατυπώνει η σύμβαση σχετικά με την οριοθέτηση.

Να διευκρινισθεί δε ότι από ό,τι προκύπτει από το χάρτη, στην οριοθέτηση αυτή δεν συμμετέχει το σύνολο της ακτογραμμής της Κρήτης. Η πλευρά αυτή που αναλογεί στο 1/5 της συνολικής ακτογραμμής της Κρήτης προκύπτει, διότι το υπόλοιπο αντιστοιχεί στην οριοθέτηση με τη Λιβύη. Αναφορικά  με το ερώτημα εάν επηρεάζει μελλοντικές οριοθετήσεις, επισημαίνεται ότι κάθε οριοθέτηση είναι διαφορετική, με βάση τα ιδιαίτερα γεωγραφικά δεδομένα, apriori δεν είναι δεσμευτική. Εξάλλου η συμφωνία οριοθέτησης δεσμεύει μόνο τα δύο μέρη. Δεν συνεπάγεται έννομα αποτελέσματα έναντι τρίτων. Ούτε εν προκειμένω τίθεται θέμα estopel. Ωστόσο πρέπει να παρατηρηθεί ότι στις περιοχές που μας ενδιαφέρουν, ιδιαίτερα για τον διεμβολισμό της τουρκολιβυκής οριοθέτησης, η επήρεια των νησιών επ’ αυτού του σημείου είναι επαρκής. Η επήρεια αποδίδεται μειωμένη μόνο ως προς την οριοθετική γραμμή με την Αίγυπτο, και όχι στις περιοχές μας ενδιαφέρουν.