Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου εδραιώνει την Αριστεία στην περιοχή του Αρχιπελάγους

Σε μια εποχή ριζικών μετασχηματισμών και ενώ ο κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας εξακολουθεί να ξετυλίγεται και ενδεχομένως να επιδεινώσει τις περιφερειακές ανισότητες προκαλώντας οικονομική ύφεση, ανεργία και υποβάθμιση της ποιότητας της απασχόλησης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου προτάσσει για το μέλλον την Επιστημονική και Τεχνολογική Πρόοδο και Αριστεία, στοχεύοντας, μεταξύ άλλων, και στην προώθηση της Καινοτομίας στις νησιωτικές κοινωνίες των δύο Περιφερειών του Αιγαίου Αρχιπελάγους.

Στο πλαίσιο της πρόσκλησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» και συγκεκριμένα της Δράσης «Υποστήριξη της Περιφερειακής Αριστείας», αντλούνται, χάρη στη συλλογική προσπάθεια των μελών της Πανεπιστημιακής Κοινότητας του Αιγαίου, πάνω από 12 εκ ευρώ, για τη χρηματοδότηση έξι (6) Ερευνητικών Υποδομών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και μίας (1) υποδομής στην οποία συμμετέχει ως Εταίρος,

Η μεγάλη πρόκληση για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ως εθνικού, περιφερειακού και τοπικού φορέα Επιστήμης & Γνώσης, Έρευνας, Τεχνολογίας & Καινοτομίας, μέσω της ανάπτυξης αυτών των Ερευνητικών Υποδομών, είναι η κάλυψη των αναγκών των νησιωτικών κοινωνιών των Περιφερειών του Βορείου και Νοτίου Αιγαίου σε Επιστημονική Γνώση, Τεχνολογική και Επιχειρηματική Ανακάλυψη, έτσι ώστε το Πανεπιστήμιο και οι τοπικές κοινωνίες να μπορέσουν από κοινού να αντιμετωπίσουν τις σημερινές και μελλοντικές προκλήσεις, καθώς και να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις μεγάλες πιέσεις που δέχονται.

Οι Ερευνητικές Υποδομές που εγκρίθηκαν για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου περιλαμβάνουν Δύο (2) Ιδρυματικές Ερευνητικές Υποδομές για την ενίσχυση του Ψηφιακού Μετασχηματισμού στον Πολιτισμό και Τουρισμό και την ενίσχυση της Περιφερειακής Καινοτομίας, Επιχειρηματικότητας και Αριστείας, καθώς και πέντε (5) θεματικές διεπιστημονικής προσέγγισης υποδομές που αφορούν στην Αγροδιατροφή, στο Παράκτιο Περιβάλλον & στη Διαχείριση Κινδύνων σε Νησιωτικές Περιοχές, στη Ναυτιλία, στις Μεταφορές & στην Εφοδιαστική Αλυσίδα και στην Βιοοικονομία.Οι Ερευνητικές αυτές Υποδομές είναι:

1. Η Ιδρυματική Ερευνητική Υποδομή «Διαπεριφερειακός Ψηφιακός Μετασχηματισμός Αιγαίου Αρχιπελάγους στον Πολιτισμό και Τουρισμό (e-Aegean CulTour)», η οποία κατατάχθηκε πρώτη στην αξιολόγηση με την υψηλότερη βαθμολογία σε εθνικό επίπεδο και θα αναπτυχθεί από 18 διαφορετικά ερευνητικά εργαστήρια και ερευνητικές ομάδες των διαφόρων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Οι δράσεις της εξειδικεύονται ως εξής:

• Αναγνώριση, Τεκμηρίωση και Παρακολούθηση με μεθόδους 3D χαρτογράφησης στην Διαχείριση Μνημείων Γεωλογικής κληρονομιάς
• Συντήρηση Μνημείων Ιστορικού Ενδιαφέροντος με προηγμένα υλικά
• Κέντρο Ολοκληρωμένης Ψηφιακής Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Βόρειο και Νότιο Αιγαίο
• Ψηφιακή δεξαμενή τουρισμού: Εμπειρία και Προϊόντα προορισμού
• Υπηρεσίες Εικονικής και Μικτής Πραγματικότητας
• Ψηφιακό Αποθετήριο Παρατηρητηρίου της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο
• Δημιουργικός Πυρήνας Έρευνας και Ανάπτυξης Υπηρεσιών Τρισδιάσταστης Πολυμεσικής Εκθεσιακής Αφήγησης
• Δίκτυο Τέχνης και Συμμετοχικής Δράσης για την ανάπτυξη του τουρισμού και του πολιτισμού
• Κέντρο παραγωγής και επεξεργασίας οπτικοακουστικού υλικού

2. Η Ιδρυματική Ερευνητική Υποδομή «Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας Αιγαίου Αρχιπελάγους: Ενίσχυση Περιφερειακής Καινοτομίας, Επιχειρηματικότητας και Αριστείας [e- Aegean R&D Network]», η οποία θα αναπτυχθεί από 25 διαφορετικά ερευνητικά εργαστήρια και ερευνητικές ομάδες των διαφόρων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Οι δράσεις της εξειδικεύονται ως εξής:

• Διαπεριφερειακό Κέντρο Δεδομένων Πανεπιστημίου Αιγαίου
• Ολοκληρωμένες Υπηρεσίες Γεωχωρικών Δεδομένων
• Ε-Οbservatory Γεωχωρικών Τεχνολογιών και Αναλύσεων για την Εργασία και την Ανθεκτικότητα στο Μεσογειακό Ευρωπαϊκό Νότο
• Ηλεκτρονική ερευνητική υποδομή για την συγκέντρωση και επεξεργασία δεδομένων αναφορικά με το ερευνητικό, αναπτυξιακό, και καινοτομικό αποτύπωμα των ελληνικών Περιφερειών: Εργαλεία πατεντών & δεικτών Ε&ΤΑ
• Ψηφιακά κέντρα Γνώσης, Καινοτομίας & Επιχειρηματικότητας Βορείου & Νοτίου Αιγαίου
• Πλατφόρμα Γνώσης και Δράσης Προσφυγικής Κρίσης
• Κέντρο Σταδιοδρομίας Ερευνητών Αιγαίου
• Κέντρο Διαπεριφερειακής Ανάπτυξης, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας Αιγαίου
• Κέντρο Έξυπνης Γαλάζιας Ανάπτυξης
• Αναβάθμιση υπηρεσιών Δια Βίου Μάθησης
• Έξυπνες Υπηρεσίες Μαθησιακών Δραστηριοτήτων Εμπλουτισμού Τουριστικής Eμπειρίας & Ζωής

3. Η Θεματική Ερευνητική Υποδομή «Δίκτυο Αριστείας στην Αγροδιατροφική Έρευνα και Καινοτομία του Αιγαίου (AGRICA II)», η οποία θα αναπτυχθεί από 13 διαφορετικά ερευνητικά εργαστήρια και ερευνητικές ομάδες των διαφόρων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, υπό τον συντονισμό του Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής στη Λήμνο. Οι δράσεις της αφορούν στον Πρωτογενή Τομέα, στις διεργασίες Ανάπτυξης και Βελτίωσης Τροφίμων και στην αξιολόγηση και προώθηση καινοτόμων τροφίμων.
4. Η Θεματική Ερευνητική Υποδομή «Παρατηρητήριο Παράκτιου Περιβάλλοντος και Διαχείριση Κινδύνων σε Νησιωτικές Περιοχές (AEGIS+)», η οποία θα αναπτυχθεί από 6 διαφορετικά ερευνητικά εργαστήρια και ερευνητικές ομάδες των διαφόρων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, υπό τον συντονισμό του Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών, στη Λέσβο. Ως υπάρχουσα Περιφερειακή Ερευνητική (AEGIS) Υποδομή αποσκοπεί στη βελτίωση και επέκταση των υπηρεσιών της, που αφορούν στη μελέτη του παράκτιου και υπεράκτιου χώρου και στην αξιολόγηση/διαχείριση των αυξανόμενων φυσικών και ανθρωπογενών κινδύνων και κρίσεων στο νησιωτικό Αιγαίο.
5. Η επέκταση της Εθνικής Ερευνητικής Υποδομής «Ευφυής ερευνητική υποδομή για τη ναυτιλία, τις μεταφορές και την εφοδιαστική αλυσίδα (ENIRISST+)», η οποία συντονίζεται από το Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών, στη Χίο, που αναπτύσσει περαιτέρω όχι μόνο τις υπηρεσίες της, αλλά και το εταιρικό της δίκτυο, με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, του Ιονίου Πανεπιστημίου, και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
6. Η Θεματική Ερευνητική Υποδομή «Κέντρο Βιώσιμης Κυκλικής Βιοοικονομίας και Ενέργειας (Aegean_BIOECONOMY)» η οποία συντονίζεται από το Τμήμα Περιβάλλοντος και θα αναπτυχθεί από 6 διαφορετικά ερευνητικά εργαστήρια και ερευνητικές ομάδες των διαφόρων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Οι τομείς στους οποίους επικεντρώνεται η ερευνητική υποδομή είναι:

• Βιώσιμη διαχείριση και παραγωγή βιομάζας
• Βιώσιμη διαχείριση υδατικών πόρων και εδάφους με λύσεις βασισμένες στη φύση
• Ανακύκλωση υλικών και παραγωγή νέων προϊόντων
• Μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των τουριστικών επιχειρήσεων

7. Τέλος, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, μέσω του Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής της Λήμνου, συμμετέχει ως εταίρος στην Ερευνητική Υποδομή Εφαρμογών Μικροβιώματος σε Συστήματα Τροφίμων (FOODBIOMES), η οποία συντονίζεται από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, εκτός από τον εκπαιδευτικό ρόλο του, τη διεξαγωγή της επιστημονικής έρευνας, τη δημιουργία αλυσίδας αξίας στην επιστημονική, τεχνολογική και κοινωνική καινοτομία, καλείται να αλληλεπιδράσει, να συν-δημιουργήσει και να επιτύχει έναν εκτεταμένο αντίκτυπο στην περιφερειακή, εθνική, αλλά και παγκόσμια ανάπτυξη. Έχει κληθεί ως «Πανεπιστήμιο Τέταρτης Γενεάς»[1], από κοινού με τους διαπεριφερειακούς νησιωτικούς του εταίρους, να συνδράμει στην αντιμετώπιση των σημερινών και μελλοντικών προκλήσεων οικοδομώντας γέφυρες γνώσης & συνεργασίας, δίκτυα ανοικτής επιστήμης, ανοικτής καινοτομίας και ανοικτών δεδομένων, που βασίζονται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, σε κοινές αξίες, στόχους και οφέλη.

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου επιθυμεί να δημιουργήσει ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» με τις νησιωτικές κοινωνίες του Αιγαίου Αρχιπελάγους και να συν-διαμορφώσει ένα μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης, υιοθετώντας τις τεχνολογικές καινοτομίες της 4^ης βιομηχανικής επανάστασης (ενώ η 5^η βιομηχανική επανάσταση βρίσκεται ήδη προ των πυλών), προωθώντας ταυτόχρονα τους Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030) και θέτοντας τον άνθρωπο στο επίκεντρο αυτής της  κοινής διαδρομής.

Οι θεμελιώδεις αλλαγές, που ήδη συντελούνται λόγω της πανδημίας, ανοίγουν τον δρόμο για νέες πολιτικές και τρόπους εργασίας, ενώ διαμορφώνουν νέες ανάγκες, στάσεις και πρακτικές, ορισμένες από τις οποίες θα παραμείνουν μακροπρόθεσμα. Οι νέες Ερευνητικές Υποδομές του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αλλά και οι ήδη υπάρχουσες, είναι κρίσιμες όσο ποτέ άλλοτε για την περιφερειακή ανάπτυξη και ευημερία. Αποσκοπούν σε μια μακροπρόθεσμη τοπική οικονομική ανάκαμψη, στη διατήρηση και αύξηση της περιφερειακής απασχόλησης^[2], στην εξασφάλιση της βιωσιμότητητας και της ποιότητας του περιβάλλοντος και της ανάπτυξης και ποιότητας στην αγορά εργασίας, καθώς και στην αξιοποίηση μιας ανανεωμένης κοινωνικής συνείδησης για μια ισχυρότερη κοινωνική οικονομία, με απώτερο στόχο την οικοδόμηση και προσαρμογή των νησιωτικών κοινοτήτων στο μεταβαλλόμενο Σήμερα και σε ένα νέο Αύριο.